در دام مأموران تقلبي گرفتار نشويم
به‌طور معمول بخشي از اخبار حوادث رسانه‌ها به شناسايي و دستگيري مجرمين حرفه‌اي تحت پوشش مأمورين نظامي، انتظامي و دستگاه‌هاي دولتي اختصاص مي‌يابد؛ تبهكاراني كه عمدتاً با سوء استفاده از شرايط ويژه‌ي قربانيان مرتكب انواع جرايم از جمله سرقت، اخاذي، كلاهبرداري، اعمال منافي عفت و حتي در مواردي قتل به ويژه عليه اتباع خارجي مي‌شوند.
تبعات و پيامدهاي جرايمي كه اين افراد مرتكب مي‌شوند، از منظر اجتماعي داراي اهميت زيادي است؛ چرا كه اين قبيل جرايم باعث ايجاد رعب و وحشت در جامعه شده و امنيت عمومي را تهديد مي‌كند. به همين دليل قانون‌گذار مجازات مضاعفي را براي مرتكبين پيش‌بيني نموده است.
مجازات‌هاي قانوني
ï ماده‌ي 555 قانون مجازات اسلامي:
هر كس بدون سمت رسمي يا اذن از طرف دولت، خود را در مشاغل دولتي اعم از كشوري يا لشگري و انتظامي كه از نظر قانون مربوط به او نبوده است، دخالت دهد يا معرفي نمايد، به حبس از شش ماه تا دو سال محكوم خواهد شد و چنانچه براي دخالت يا معرفي خود در مشاغل مزبور، سندي جعل كرده باشد، مجازات جعل را نيز خواهد داشت.
ïماده‌ي 556 قانون مجازات اسلامي:
هر كس بدون مجوز و به صورت علني لباس‌هاي رسمي مأموران نظامي و انتظامي جمهوري اسلامي ايران يا نشان‌ها، مدال‌ها يا ساير امتيازات دولتي را بدون تغيير يا با تغيير جزئي كه موجب اشتباه شود، مورد استفاده قرار دهد، در صورتي كه عمل او، به مجازات قانون ديگري مستلزم مجازات شديدتري نباشد، به حبس از سه ماه تا يك سال و يا جزاي نقدي از يك ميليون و پانصد هزار ريال تا شش ميليون ريال محكوم خواهد شد و در صورتي كه از اين عمل خود سوء استفاده كرده باشد، به هر دو مجازات محكوم خواهد شد.
اما آيا مجازات‌هاي قانوني براي پيشگيري از چنين جرايمي به تنهايي كافي است؟
واقعيت اين است كه تشديد مجازات هر چند هزينه‌ي ارتكاب جرايم را افزايش مي‌دهد، اما هرگز كافي نيست؛ بلكه لازم است فرصت ارتكاب به جرم نيز تا حد ممكن محدود گردد. به عبارت ديگر مي‌بايست با آگاه‌سازي، آموزش و توانمندسازي قربانيان بالقوه، فرصت ارتكاب جرم را از تبهكاران سلب نمود و آنها را در رسيدن به اهدافشان ناكام گذاشت.
در اولين گام لازم است نگاهي اجمالي به رايج‌ترين شگردهاي اين مجرمين داشته باشيم:
ïمأمورين قلابي با آگاهي از نقاط ضعف و تخلفات افراد و بزرگ‌نمايي آنها، وجهي را به صورت مستقيم يا غيرمستقيم طلب مي‌كنند تا به اصطلاح از اقدام قانوني بر عليه آنان (به زعم خودشان افراد مظنون) صرف‌نظر نمايند.
زنان و دختران بدحجاب، اتباع خارجي غيرمجاز، هم‌وطناني كه سال‌ها خارج از كشور بوده‌اند، دختران و پسراني كه بدون موازين شرعي در معابر يا اماكن خلوت ظاهر مي‌شوند، كسبه بدون جواز كسب و رانندگان فاقد گواهينامه و … از اصلي‌ترين طعمه‌هاي اين تبهكاران محسوب مي‌شوند.
ï برخي از مأمورنماها، با استفاده از مدارك شناسايي جعلي، با عناوين مختلف مانند مأمور مبارزه با مواد مخدر، مأمور مبارزه با مفاسد (براي جمع‌آوري ماهواره) و … به منازل افراد مراجعه و اقدام به اخاذي مي‌كنند.
ï اين افراد بعضاً با كسب اطلاعات موردنياز خود در حين صحبت، زمينه را براي ارتكاب جرايمي نظير سرقت فراهم مي‌نمايند.
ï بازرسي بدني از افراد يا بازرسي خودروي آنان به بهانه‌ي حمل مواد مخدر، سلاح و يا كالاي قاچاق، يكي ديگر از شگردهاي اين مجرمين محسوب مي‌شود.
چگونه مي‌توانيم مأموران قلابي را تشخيص دهيم؟
ï مأموران قلابي در انجام (به اصطلاح) مأموريت خود، به انحاء مختلف از ارائه‌ي كارت شناسايي يا حكم قضايي طفره مي‌روند.
ï مجرمان تحت پوشش مأموران معمولاً با به نمايش گذاشتن مبالغه‌آميز اسلحه، بي‌سيم و يا دستبند همراه خود، سعي در ترساندن افراد مي‌نمايند.
ï مجرمان مأمورنما تلاش مي‌كنند تا در سريع‌ترين زمان ممكن اقدامات خود را انجام داده و از محل دور شوند؛ به همين خاطر معمولاً دچار عجله و دستپاچگي مي‌شوند.
ï مأمورين قلابي معمولاً طعمه‌هاي خود را تهديد مي‌كنند كه در صورت عدم تمكين، آنها را به مراكز نظامي و انتظامي خواهند برد و تأكيد مي‌كنند كه در آن مراكز مجازات و تبعات بسيار سنگين‌تري در انتظارشان خواهد بود؛ ولي جالب اين كه در صورت پيش‌قدم شدن افراد براي مراجعه به مراكز ياد شده، سريعاً عقب‌نشيني مي‌كنند.
ï مأمورين قلابي معمولاً در نقاطي پرت و مكان‌هايي كه كمتر محل تردد گشت نظامي و انتظامي است، مرتكب اعمال مجرمانه مي‌شوند.
ï مأمورنماها براي اين كه قدرت عكس‌العمل را از طرف مقابل سلب نمايند، از ايجاد جو رواني و خشونت استفاده مي‌كنند.
ï مأمورين قلابي از ارائه‌ي كارت شناسايي خودداري كرده يا كارت نامعلومي را فقط در يك آن جلوي چشم قربانيان خود مي‌گيرند و هرگز فرصت ملاحظه‌ي دقيق را به آنها نمي‌دهند.
چگونه فرصت را از تبهكاران سلب كنيم؟
واقعاً در برابر مأمورنماها چگونه بايد عمل كنيم كه قرباني تبهكاري آنها نشده يا حداقل با شناسايي دقيق آنها، اطلاعات لازم را در اختيار مأمورين پليس قرار دهيم؟
چند نكته‌ي مهم و كليدي در اين رابطه وجود دارد كه به بيان آن مي‌پردازيم:
1- همواره توجه داشته باشيم كه مأمورين مسئول تعيين و اعمال هيچ نوع مجازات كيفري يا مالي (اخذ مبلغ جريمه و …) به صورت مستقل نمي‌باشند.
2- برابر دستورالعمل رسمي نيروي انتظامي، كليه‌ي مأموران اين نيرو چه با لباس انتظامي و چه با لباس شخصي، حتي بدون درخواست فرد مورد بازرسي، مكلف به نشان دادن كارت شناسايي خود هستند؛ بنابراين قبل از ارائه‌ي هرگونه پاسخ يا توضيح، با حفظ آرامش و خونسردي خود، از مأموريني كه به شما مراجعه مي‌كنند كارت شناسايي بخواهيد و به دقت مندرجات كارت را ملاحظه كرده و ضمن تطبيق عكس با صاحب كارت، به تاريخ اعتبار آن توجه نماييد.
3- مأموران قبل از مراجعه به منزل شهروندان، به كلانتري محل اطلاع مي‌دهند كه براي بازرسي به حوزه‌ي استحفاظي آنها مي‌روند؛ بنابراين اگر اعضاي خانواده و نزديكان شما پرونده‌اي در مراجع قضايي ندارند و به طور كلي اصل موضوع برايتان مبهم بود، از كلانتري محل و پليس 110 استعلام كنيد. در صورت ممانعت اين افراد از تماس شما، به مأمور بودن آنها شك كنيد.
4- در صورتي كه فرد مدعي در برابر درخواست شما مبني بر ارائه‌ي كارت شناسايي، تحكم كرد يا برخورد شديدي از خود بروز داد، خونسردي خود را حفظ نموده و بر حق قانوني خود پافشاري كنيد.
5- با توجه به اين كه مأمورين براي ورود به منزل افراد، بايد علاوه بر كارت شناسايي معتبر، حكم قضايي ورود به منزل (با درج مشخصات كامل) ارائه نمايند، بنابراين به افرادي كه بدون حكم و صرفاً با نشان دادن كارت شناسايي، قصد ورود به منزل شما را دارند، اعتماد ننموده و مراتب را از طريق تلفن 110 سريعاً به پليس اطلاع دهيد. مواردي از اين قبيل به فوريت مورد رسيدگي قرار مي‌گيرند.
6- به نوع درخواست مأمور توجه كنيد؛ مأموران واقعي در ابتدا به دنبال احراز هويت افراد هستند. به همين دليل كارت شناسايي افراد را درخواست مي‌كنند. اگر مأموري در همان ابتدا كيف يا سوئيچ خودروي شما را درخواست نمود، به وي شك كنيد.
7- حتي اگر اتهامي كه به شما زده مي‌شود، واقعيت هم داشته باشد، ابتدا بايد از پليس بودن فرد مطمئن شويد؛ زيرا خطر افتادن در دام سارقان، با بررسي اتهام موضوع توسط پليس واقعي، قابل مقايسه نيست.
8- آشنايي با قوانين و مقررات و اعتماد به نفس، از نكات ديگري است كه مي‌تواند به ناكام گذاشتن مأموران قلابي منجر شود.
9- در صورت پيشنهاد مأموران براي مراجعه به كلانتري، خودتان پشت فرمان بنشينيد و هرگز خودروي خود را در اختيار آنان قرار ندهيد. همچنين سعي كنيد شماره‌ي پلاك خودروي آنها را به فرد ديگري اعلام كنيد تا در صورت بروز هرگونه اتفاق، امكان رديابي اين افراد وجود داشته باشد.
10- به ياد داشته باشيد كه حفظ جان از حفظ مال مهم‌تر است؛ بنابراين اگر احساس مي‌كنيد ممكن است جانتان به خطر بيفتد، با سارقان مقابله نكنيد. در چنين شرايطي، آن‌چه مي‌تواند برايتان چاره‌ساز باشد، دقت در چهره‌ي سارقان و سپردن آن در حافظه است.
